نئو بانک چیست؟
فهرست مطالب:
نئو بانک چیست؟
در دنیای مدرن امروز، با توسعه فناوری و تغییرات در سبک زندگی، نیاز به راهکارهای نوین در حوزه بانکداری احساس می‌شود. نئوبانک‌ها به‌عنوان یک پاسخ نوین به نیازهای مالی افراد و کسب‌وکارها پدیدار شده‌اند. نئوبانک یا بانک جدید، یک نوع بانک بدون شعبه است که فقط از طریق اینترنت و اپلیکیشن‌های موبایل خدمات بانکی را ارائه می‌دهد. نئوبانک‌ها معمولاً دارای هزینه‌های کمتر، سرعت بالاتر، راحتی بیشتر و امنیت بالاتر نسبت به بانک‌های سنتی هستند. نئوبانک‌ها همچنین از تکنولوژی‌های نوینی مانند هوش مصنوعی، بلاکچین، تجزیه و تحلیل داده و ابر رایانه استفاده می‌کنند تا خدمات متنوع و سفارشی شده را به مشتریان خود ارائه دهند.
در این مقاله، به بررسی تاریخچه، مزایا و معایب، خدمات، وضعیت در ایران، منابع درآمد، تفاوت با بانک‌های سنتی و دیجیتال، همچنین جمع‌بندی درباره نئوبانک‌ها می‌پردازیم.
تاریخچه نئوبانک
انقلاب در عرصه خدمات مالی با آغاز دهه ۲۰۱۰ آغاز شد و بانکداری مبتنی بر موبایل از آنجا شکل گرفت. این انقلاب با ارائه اپلیکیشن‌های بانکی و اپلیکیشن‌های مالی نظیر آپ، به راه افتاد. رشد فرایند دیجیتالی شدن خدمات مالی به حدی بلندپرواز برد که به‌تدریج همه مراحل ثبت‌نام، افتتاح حساب، و دریافت خدمات، شامل این دامنه شد. این تحولات باعث تولید نئوبانک‌ها توسط بانک‌های معتبر گردید.
اولین نئوبانک در سال ۲۰۱۵ در کشور انگلیس ایجاد شد و سپس سایر کشورهای اروپایی، آمریکایی، و حتی هند نیز وارد این دامنه شدند. این سیستم به‌سرعت به‌عنوان یک روش محبوب برای تبادلات پولی و خدمات مالی شناخته شد و به لطف رضایت مشتریان، جا افتاد. این ابتکارات نئوبانک به‌مرور زمان تأثیر خود را در بهبود دسترسی و سهولت در ارائه خدمات مالی به مردم، به‌ویژه افرادی که از خدمات بانکی سنتی به دلیل دشواری‌ها یا نقصان در دسترسی بهره‌مند نمی‌شدند، آشکار کرد.
نئوبانک در ایران: تحولی نو در صنعت بانکداری
اواخر دهه ۹۰ شمسی، با ظهور فناوری‌های نوین در حوزه بانکداری، مفهوم جدیدی به نام «نئوبانک» مطرح شد. نئوبانک‌ها، بانک‌هایی دیجیتالی هستند که خدمات بانکی را به‌صورت آنلاین و بدون نیاز به شعب فیزیکی ارائه می‌دهند. این بانکها با استفاده از فناوری‌های نوین، تجربه‌ای متفاوت و مقرون‌به‌صرفه از خدمات بانکی را برای مشتریان فراهم می‌کنند.
تاریخچه نئوبانک در ایران
در ایران، نخستین تلاش‌ها برای راه‌اندازی نئوبانک‌ها در سال ۱۳۹۰ آغاز شد. در آن سال، آیین‌نامه تأسیس و فعالیت بانک‌های مجازی به تصویب بانک مرکزی رسید. با تصویب این آیین‌نامه، زمینه برای راه‌اندازی نئوبانک‌ها در ایران فراهم شد.
نخستین نئوبانک ایرانی، «بانک دیجیتال کوینکس» بود که در سال ۱۳۹۹ فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن، نئوبانک‌های دیگری نیز با نام‌های «تیم‌بانک»، «فردابانک»، «توکن»، «آپ‌بانک» و «بانک دیجیتال ون» تأسیس شدند.
فعالیت نئوبانک‌ها در ایران هنوز با چالش‌هایی روبه‌رو است. یکی از این چالش‌ها، امکان احراز هویت مجازی است. در حال حاضر، احراز هویت مجازی در ایران با محدودیت‌هایی همراه است و این امر، ارائه خدمات کامل توسط نئوبانک‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.
چالش دیگر، احراز هویت ساکنان خارج از کشور است. در حال حاضر، امکان احراز هویت ساکنان خارج از کشور برای نئوبانک‌ها وجود ندارد و این امر، امکان ارائه خدمات به این دسته از مشتریان را محدود می‌کند.
مزایا و معایب نئوبانک
نئوبانک‌ها به‌عنوان یک ابتکار نوین در عرصه خدمات مالی با امکانات بی‌نظیر خود، موضوع مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته‌اند. در این بخش، به بررسی مزایا و معایب نئوبانک‌ها می‌پردازیم.
مزایای نئوبانک
- دسترسی آسان: خدمات تمامی نئوبانک‌ها از طریق یک برنامه موبایلی فراهم می‌شود. این سیستم امکان استفاده از خدمات 24 ساعته بدون نیاز به مراجعه حضوری به شعبه را فراهم می‌کند، از جمله امکان افتتاح حساب به‌صورت سریع و آسان.
- هزینه‌های پایین‌تر، نرخ‌های رقابتی: با عدم نیاز به کارمندان زیاد و مدیریت شعبه‌های فیزیکی، هزینه‌های نئوبانک‌ها پایین‌تر از بانک‌های سنتی است. این موضوع به نفع مشتریان برتری در نرخ بهره و کارمزد پایین معاملات را ایجاد می‌کند.
معایب نئوبانک
- خدمات پشتیبانی محدودتر: به دلیل عدم وجود شعبه‌های فیزیکی، نئوبانک‌ها خدمات پشتیبانی محدودتری نسبت به بانک‌های سنتی ارائه می‌دهند.
- خدمات بانکی کمتر: برخی از خدمات بانکی مانند ارسال حواله یا پذیرش سپرده‌های نقدی هنوز توسط همه نئوبانک‌ها ارائه نمی‌شود.
- عمر کوتاه: بسیاری از نئوبانک‌ها سابقه‌ی طولانی ندارند و ممکن است در مقایسه با بانک‌های سنتی، ریسک بیشتری داشته باشند.
همچنین مهم است که قبل از انتخاب نئوبانک، شرایط استفاده و کارمزدهای مرتبط با خدمات آن را به‌دقت بررسی کنید.
منابع درآمد نئوبانک
نئوبانک‌ها به‌عنوان یک مدل نوین در ارائه خدمات مالی، درآمدهای خود را از طریق سه کانال اصلی تأمین می‌کنند:
1. کارمزد تراکنش:اغلب نئوبانک‌ها برای هر تراکنش بانکی، برداشت از خودپرداز، یا انتقال پول کارمزدی دریافت می‌کنند. این کارمزدها بر اساس نوع تراکنش و مدل نئوبانک متفاوت است. به‌عنوان مثال، نئوبانک Varo اعلام کرده که بیشترین درآمد خود را از کارمزدها به دست می‌آورد.
2. خرید اشتراک:برخی از نئوبانک‌ها، مثل Chime و Revolut، خدمات پرمیوم ویژه را در ازای هزینه اشتراک ماهانه ارائه می‌دهند. این اشتراکات اغلب شامل امکانات اضافی و خدمات بهتر مخصوص مشتریان می‌شوند و به‌عنوان یک منبع درآمد مستقیم عمل می‌کنند.
3. بهره وام و سود سپرده:برخی از نئوبانک‌ها خدمات وام، سپرده و کارت‌های اعتباری ارائه می‌دهند. بهره‌ای که از وام‌ها و سپرده‌ها کسب می‌کنند، به‌عنوان یک قسمت از درآمد کلی نئوبانک‌ها محسوب می‌شود.
در مجموع، عدم نیاز به شعبه‌های فیزیکی و کاهش هزینه‌های سربار، نئوبانک‌ها را قادر به تأمین درآمد با استفاده از جریان‌های مختلف می‌کند. هر یک از این کانال‌ها در کنار یکدیگر به نئوبانک‌ها این امکان را می‌دهد که خدمات مالی را به شکل کارآمدتر و با سودآوری بیشتری ارائه دهند.
خدمات نئوبانک‌های ایرانی
خدمات نئوبانک‌های ایرانی مشابه نئوبانک‌های کشورهای دیگر است و شامل موارد زیر می‌شود:
- انتقال وجه به روش‌های مختلف
- مدیریت کارت
- مدیریت هزینه‌ها و درآمدها به‌صورت آنلاین
- صدور / فعال‌سازی / مسدود کردن کارت بانکی
- ارائه وام
- پرداخت قبوض
علاوه بر این، برخی از نئوبانک‌های ایرانی خدمات نوآورانه‌تری نیز ارائه می‌دهند. به‌عنوان مثال، «بانک دیجیتال کوینکس» امکان سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را برای مشتریان خود فراهم می‌کند.
تفاوت نئوبانک و بانک دیجیتال
گرچه مفاهیم نئوبانک و بانک دیجیتال به نظر ممکن است به هم نزدیک به نظر بیایند، اما این دو تفاوت‌های مهمی دارند که در درک صحیح آن‌ها می‌تواند کمک کند:
بانک دیجیتال:
- بانک دیجیتال یک بخش از یک بانک سنتی است که خدمات مختلف بانکی را از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن موبایل ارائه می‌دهد.
- این نوع بانک به شعبه‌های حضوری نیز دارد و مشتریان می‌توانند همچنان به‌صورت حضوری با بانک ارتباط برقرار کنند.
- بانک دیجیتال تا حد زیادی به ساختارهای سنتی بانکی پایبند است و اغلب نیاز به مراجعه حضوری برخی امور دارد.
نئوبانک:
- نئوبانک کاملاً مستقل از بانک‌های سنتی عمل می‌کند و هیچ شعبه حضوری ندارد.
- خدمات نئوبانک از طریق اپلیکیشن‌های موبایل یا وب‌سایت ارائه می‌شود و این بانکها به‌طور کامل به دنیای دیجیتال تمرکز دارند.
- نئوبانک‌ها به دلیل عدم وجود ساختارهای سنتی، اغلب هزینه‌های کمتری دارند و از این رو خدمات را به قیمتی رقابتی‌تر ارائه می‌دهند.
به‌طور خلاصه، بانک دیجیتال جزء یک بانک سنتی است که خدمات آنلاین ارائه می‌دهد، در حالی که نئوبانک یک موجودیت مستقل و کاملاً دیجیتال بوده و برخلاف بانک دیجیتال، شعبه حضوری ندارد.
تفاوت نئوبانک با بانک‌های سنتی
نئوبانک‌ها و بانک‌های سنتی دو انتهای طیف بانکداری هستند که در بسیاری از جنبه‌ها از یکدیگر متفاوتند. در ادامه، تفاوت‌های مهم میان نئوبانک و بانک‌های سنتی را برجسته می‌کنیم:
1. شعبه حضوری:
- نئوبانک: این نوع بانک کاملاً مستقل از شعبه‌های فیزیکی عمل می‌کند و خدمات خود را از طریق اپلیکیشن‌های موبایل یا وب‌سایت ارائه می‌دهد. بدین ترتیب، نیاز به حضور حضوری مشتریان در شعبه‌ها کاهش می‌یابد.
- بانک‌های سنتی: بانک‌های سنتی دارای شبکه‌های گسترده از شعب و دفاتر حضوری هستند و مشتریان می‌توانند از خدمات حضوری نیز بهره‌مند شوند.
2. دیجیتالی بودن:
- نئوبانک: نئوبانک‌ها به‌طور کامل به دنیای دیجیتال متمرکز شده‌اند و تمامی خدمات را به‌صورت آنلاین ارائه می‌دهند. این بانکها برخلاف بانک‌های سنتی به ساختارهای فیزیکی پایبند نیستند.
- بانک‌های سنتی: بانک‌های سنتی همچنان دارای شعب حضوری هستند و خدمات آنلاین و حضوری را ترکیب می‌کنند.
3. هزینه‌ها و سودآوری:
- نئوبانک: به دلیل عدم نیاز به ساختارهای فیزیکی مانند شعب، هزینه‌های نئوبانک‌ها کمتر است که این امر امکان ارائه خدمات با هزینه‌های کمتر و سودآوری بیشتر را فراهم می‌کند.
- بانک‌های سنتی: بانک‌های سنتی به دلیل داشتن شعب و کارکنان حضوری هزینه‌های بیشتری دارند و این ممکن است بر سودآوری آن‌ها تأثیر بگذارد.
4. خدمات ارائه شده:
- نئوبانک: نئوبانک‌ها اغلب خدمات بانکی اصلی را از جمله افتتاح حساب، برداشت و انتقال وجه، صدور کارت بانکی، و خدمات امنیتی ارائه می‌دهند. همچنین، خدمات بیمه‌ای نیز جزء ارائه‌های آن‌هاست.
- بانک‌های سنتی: بانک‌های سنتی علاوه بر خدمات اصلی، امکانات بیشتری نظیر ارائه خدمات متنوع، بیمه، وام‌ها و مشاوره‌های مالی نیز ارائه می‌دهند.
از این‌رو، نئوبانک‌ها با ارائه خدمات دیجیتالی، هزینه‌های کمتر و ساختار مستقل خود به‌عنوان یک الگوی نوین در عرصه بانکداری ظاهر شده‌اند.
چه کسانی به سراغ نئوبانک‌ها می‌روند؟
نئوبانک‌ها، بانک‌های دیجیتالی هستند که بدون شعبه‌ی فیزیکی فعالیت می‌کنند. آن‌ها از فناوری‌های نوین برای ارائه‌ی خدمات بانکی به‌صورت آنلاین استفاده می‌کنند.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، دو گروه اصلی از افراد به سراغ نئوبانک‌ها می‌روند:
۱. نسل جدید:نسل جدید، افرادی هستند که با موبایل و تبلت رشد پیدا کرده‌اند. آن‌ها به زندگی دیجیتال عادت کرده‌اند و انتظار دارند که خدمات بانکی نیز به‌صورت آنلاین و از طریق گوشی هوشمند ارائه شود.
نئوبانک‌ها با ارائه‌ی خدمات بانکی به‌صورت آنلاین، نیازهای این گروه از افراد را برآورده می‌کنند. نئوبانک‌ها خدماتی مانند افتتاح حساب، انتقال وجه، پرداخت قبض، و خرید اینترنتی را به‌صورت آنلاین ارائه می‌دهند.
۲. دور افتادگان بانکی: گروه دوم کسانی هستند که تاکنون به خدمات بانکی دسترسی نداشته‌اند. این افراد ممکن است به دلیل بعد مسافت، نبود زیرساخت‌های فیزیکی، یا فرهنگ و سنت‌های خاص، به خدمات بانکی دسترسی نداشته باشند.
نئوبانک‌ها با ارائه‌ی خدمات بانکی به‌صورت آنلاین، امکان دسترسی به خدمات بانکی را برای این افراد فراهم می‌کنند. نئوبانک‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توانند خدمات بانکی را به مناطق دورافتاده نیز ارائه دهند.
علاوه بر این دو گروه، گروه‌های سنی و دسته‌های درآمدی مختلف نیز به سراغ نئوبانک‌ها می‌روند. افراد با بازه‌ی سنی ۲۵ تا ۳۴ سال بیشترین استفاده کننده‌ی خدمات بانکی نوین بوده‌اند. افراد با سطح درآمدی بالاتر نیز علاقه‌ی بیشتری به استفاده از نئوبانک‌ها نشان داده‌اند.
در مجموع، نئوبانک‌ها با ارائه‌ی خدمات بانکی به‌صورت آنلاین، نیازهای گروه‌های مختلف از افراد را برآورده می‌کنند. نئوبانک‌ها پتانسیل تغییر نحوه‌ی ارائه‌ی خدمات بانکی را دارند.
نئوبانک‌های ایران
در حال حاضر، در ایران هفت نئوبانک وجود دارد که هرکدام به‌صورت مستقل یا با همکاری با بانک‌های معتبر ایرانی در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کنند که عبارتند از:
بلوبانک (تحت نظارت بانک سامان)
فردا بانک (تحت نظارت بانک ایران زمین)
توبانک (تحت نظارت بانک گردشگری )
آبانک(تحت نظارت بانک آینده )
بانکینو (تحت نظارت بانک خاورمیانه )
ویپاد (تحت نظارت بانک پاسارگاد)
بلوبانک:
- معروف‌ترین نئوبانک ایران و تحت نظارت بانک سامان فعالیت می‌کند.
- فعالیتش را از اواخر سال ۹۸ آغاز کرده و خدمات بانکی نوین را ارائه می‌دهد.
- این بانک خدماتی مانند پرداخت قبوض، افتتاح حساب غیرحضوری، انتقال پول، خدمات برای کودکان، و سایر خدمات را فراهم می‌کند.
فردابانک:
- اولین نئوبانک ایرانی که به همکاری با شرکت “های وب” تأسیس شده و به‌وسیله بانک ایران‌زمین فعالیت می‌کند.
- این نئوبانک از اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ فعالیت خود را شروع کرده و خدمات آنلاین و مدیریت مالی را ارائه می‌دهد.
توبانک:
- توبانک متعلق به بانک گردشگری است و در سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را آغاز کرده است.
- این نئوبانک خدمات متنوعی از جمله وام آنلاین، کارت به کارت، خدمات متفاوت مثل “سوپرمارکت مالی” و “کیف پول الکترونیکی” را ارائه می‌دهد.
آبانک:
- بانک آینده با نام تجاری “آبانک” از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را آغاز کرده است.
- این نئوبانک امکاناتی از قبیل افتتاح انواع سپرده، وام‌ها و خدمات بانکی متنوع را ارائه می‌دهد.
بانکینو:
- این نئوبانک از سال ۹۸ فعالیت خود را شروع کرده و خدماتی از جمله افتتاح حساب، انتقال وجه، وام و تسهیلات بانکی را فراهم می‌کند.
ویپاد:
- بانک پاسارگاد با نام تجاری “ویپاد” از سال ۹۹ فعالیت می‌کند و خدمات اصلی بانکی را ارائه می‌دهد.
وی بانک:
- استارتاپ نوآوران زندگی هوشمند به نام تجاری “وی بانک”، با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن در حوزه بانکی فعالیت خود را آغاز کرده است.
سخن پایانی
نئوبانک‌ها با ترکیبی از فناوری و خدمات مبتنی بر اینترنت، تغییرات چشمگیری در صنعت بانکداری ایجاد کرده‌اند. این نوآوری‌ها باعث ارتقا تجربه مشتریان و دسترسی آسان‌تر به خدمات بانکی شده و نقش مهمی در ایجاد رقابت سالم و پویا در عرصه بانکداری ایفا می‌کنند.
ممنون که تا پایان مقاله “نئو بانک چیست؟” همراه ما بودید.
بیشتر بخوانید:
