تجربه گذشته و چشم‌انداز آینده بازار سهام ایران از دیدگاه یک تحلیل‌گر مالی
تجربه گذشته و چشم‌انداز آینده بازار سهام ایران از دیدگاه یک تحلیل‌گر مالی
برای رشد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، شرایط اقتصادی مناسب باید فراهم شود. اما در دهه اخیر، اقتصاد ایران با مشکلات متعددی روبرو شده است. این مشکلات باعث می‌شوند که در صورت رشدی در بازار سرمایه، عوامل نظیر تورم و نوسانات ارز ممکن است تأثیر منفی داشته باشند.
امیر حسین بیطرفان، کارشناس تحلیل صورت‌های مالی و ارزشگذاری اوراق بهادار، به تأثیر دولت در بازار سهام اشاره می‌کند. وی معتقد است که حضور دولت به عنوان یک عامل اصلی، تاثیری منفی بر روند بازار دارد. به طور مداوم، دولت در فرآیندها و قوانین بازار دخالت داشته و این امر باعث می‌شود که بازار قادر به پیشبرد روند طبیعی خود نشود.
بیطرفان افزود: دخالت‌های نامتعادل دولت و نهادهای حاکمیتی از طریق ایجاد قوانین و مقررات بی‌ربط، مصاحبه‌های ناشناخته در زمینه‌های غیر مرتبط و قیمت‌گذاری دستوری برای شرکت‌های بورسی، مفهوم اصلی بازار را زیر سوال برده است. مفهوم اصلی بازار، جریان اطلاعات و آزادی نرخ بر اساس عرضه و تقاضاست که به دلیل دخالت‌های بی‌رویه کاهش یافته است.
وی اظهار داشت: برخی افراد در نهادهای تصمیم‌گیرنده، علناً با آزادی بازار مخالفت می‌کنند، در حالی که نباید غفلت کنند که فعالان بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران نقش اساسی در روند بازار دارند. این افراد ممکن است دیدگاه غلطی داشته باشند که تنها با دولت و نهادهای حاکمیتی بازار را تنظیم می‌کنند، اما واقعیت این است که این دخالت‌ها به بازار ضربه زده و از طریق قوانین و دستورات ارزش‌ها را از بین برده‌اند.
نمونه‌هایی از دخالت‌های تاثیرگذار در بازار سرمایه عبارتند از تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، قیمت‌گذاری داروها و محصولات خودرو. این دخالت‌ها باعث کاهش تعادل در بازار شده و از منافع مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران کاسته می‌شود.
بیطرفان اظهار داشت: برای رشد اقتصادی و بازار سرمایه، لازم است که نهادهای حاکمیتی با حمایت از تولید و اقشار مختلف جامعه، سیاست‌های رگولاتوری را به نحوی اجرا کنند که تأثیر مثبتی بر اقتصاد داشته باشد. به وضوح اقتصاد ایران به مشکلات خود راه‌یابی کرده است، اما از طریق تصمیم‌گیری‌های مناسب، راه خود را پیدا خواهد کرد. این امر نشان می‌دهد که اقتصاد یک اکوسیستم پویاست و در نهایت به سمت بهبود حرکت خواهد کرد.
وی درباره تجربیات گذشته نیز اشاره کرد و گفت: در اوایل دهه ۹۰، بازار سرمایه به صورت دستوری تنظیم می‌شد، اما پس از گذشت چند سال، شاهد پیشرفت و بهبود در روند بازار بودیم.
وی با بررسی آینده بازار سهام در نیمه دوم سال جاری، تأکید کرد که این دوره به عنوان نیمه‌ای خوب در بازار تلقی می‌شود و انتظار می‌رود که در دهه اول قرن جدید، بازار به نتایج مثبتی دست یابد.
در مورد نقش شورای عالی بورس، بیطرفان اظهار داشت: این شورا باید علاوه بر نقش روشنگری، به عنوان متوازن‌کننده بین سهامداران و نهادهای تصمیم‌گیرنده عمل کند. اما اخیراً، نقش این شورا در تعادل بازار تحت تأثیر رانت اطلاعات قرار گرفته است و به عواملی که به دنبال رانت هستند کمک نکرده است. شورا می‌توانست با تأیید افراد مناسب و بهبود تصمیم‌گیری‌های منطقی و قابل پیش‌بینی، نقش مثبتی در بازار ایفا کند، اما متأسفانه این امر تاکنون اجرا نشده و گاهاً جلسات شورا به جای اطمینان به بازار، باعث ایجاد سردرگمی بیشتر در بازار شده است.
درباره ابزارهای نوین بازار سرمایه، او تأکید کرد که نگرش کلان و تجربی به این ابزارها ضروری است. افزودن این ابزارها می‌تواند بهبود و پیشرفتی در بازار ایجاد کند. هر چند این ابزارها به تازگی وارد بازار ایران شده‌اند، اما در سایر کشورها سابقه موفقیت دارند.
بیطرفان ادامه داد: نقش مدیران و گردانندگان این ابزارها بسیار مهم است. آنها می‌توانند تأثیر بزرگی بر روی بازار داشته باشند. بنابراین، استقلال این ابزارها از نهادهای دولتی و تعیین افراد شایسته و شایان در مسئولیت‌های مدیریتی این ابزارها بسیار حیاتی است.
