تفاوت بيمه اجباري و اختياري چيست؟
بیمه اجباری
بیمه اجباری به بیمه‌ای گفته می‌شود که برای تحمل هزینه‌های ناشی از بروز رخدادهای خاص، همه افراد مجبور به پرداخت حق بیمه هستند. در این نوع بیمه، هدف اصلی آن پوشش دادن به همه شهروندان، به‌ویژه افراد ضعیف و نیازمند است. بیمه اجباری در بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای پیشرفته، برای تامین امنیت مالی و پوشش در مقابل ریسک‌هایی مانند بیماری، حوادث، بیکاری و سایر رویدادهای ناگوار، تحت قوانین و مقررات دولتی اجباری است.
در ایران، بیمه اجباری شامل بیمه‌هایی مانند بیمه تامین اجتماعی، بیمه سلامت، بیمه بیکاری، بیمه علیت و … می‌شود. برای مثال، در بیمه تامین اجتماعی، کارفرمایان باید برای هر کارمند خود حداقل ۷ درصد از حقوق آن‌ها را به‌عنوان حق بیمه پرداخت کنند. همچنین، در بیمه سلامت، همه شهروندان مجبور به پرداخت حق بیمه هستند و در صورت بروز حادثه‌ای، مبالغ تعیین‌شده برای تحمل هزینه‌های درمانی پرداخت می‌شود.
در کل، بیمه اجباری برای تأمین امنیت مالی و پوشش در مقابل ریسک‌های مختلف برای همه افراد الزامی است و به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های تامین اجتماعی در بسیاری از کشورها به کار گرفته می‌شود.
بیمه اختیاری
بیمه اختیاری یا بیمه خصوصی، انتخابی است که فرد از آن به‌عنوان یک انتخاب شخصی استفاده می‌کند. در این نوع بیمه، افراد می‌توانند برای خود و خانواده خود بیمه خصوصی بگیرند و پوشش وسیع‌تری را برای هزینه‌های درمانی ارائه می‌دهد. عموماً بیمه خصوصی شامل پوشش‌هایی است که نیازهای خاص و شخصی افراد را در بردارد و معمولاً مبالغ پرداختی برای بیمه‌های خصوصی، بیشتر از بیمه‌های اجباری است.
در کل، بیمه خصوصی به‌عنوان یک انتخاب شخصی برای فرد و خانواده‌اش، پوشش وسیع‌تری را نسبت به بیمه‌های اجباری ارائه می‌دهد و می‌تواند در مواردی که بیمه‌های اجباری پوشش کافی را ندارند، به‌عنوان یک گزینه مطرح باشد.
تفاوت بیمه اجباری و اختیاری چيست؟
بیمه اجباری و بیمه اختیاری دو نوع بیمه تامین اجتماعی هستند که در موارد زیر با هم تفاوت دارند:
• شرایط: در بیمه اجباری، کارفرما موظف است کارگران خود را بیمه کند و بازرسان تامین اجتماعی فعال بودن کارگر را بررسی می‌کنند. در بیمه اختیاری بازرسی ندارد و متقاضی باید حداقل ۳۰ روز سابقه قبلی داشته باشد. متقاضی خود را به‌صورت مستقل بیمه می‌کند و مبلغ حق بیمه را خود تعیین می‌کند
• سن ورود: در بیمه اختیاری سن فرد برای شروع باید کمتر از 50 سال باشد. در بیمه اجباری، سن فرد برای بیمه مهم نیست، و بعد از 50 سالگی هم می¬توان بیمه شد، اما باید معاینات جسمی و روحی کامل انجام شود تا توانایی انجام کار تأیید شود. باید سن متقاضی کمتر از ۵۵ سال باشد. در بیمه اختیاری، هر سن قابل‌قبول است ولی هرچقدر سن بالاتر باشد، سابقه پرداخت حق بیمه هم باید زیادتر باشد
• درصد حق بیمه: در بیمه اجباری، حق بیمه ۳۰ درصد حقوق است که ۲۳ درصد سهم کارفرما و ۷ درصد سهم کارگر است. در بیمه اختیاری، حق بیمه ۲۷ درصد تعیین‌شده است
• بیمه بیکاری: در بیمه اجباری، مستمری بیکاری به مدت ۳ تا ۶ ماه به کارگران پرداخت می‌شود. در بیمه اختیاری، چنین پوششی وجود ندارد
مزایای بیمه‌ی اجباری
بیمه اجباری، همانند نامش اشاره می‌کند، برای تحمل هزینه‌های ناشی از رخدادهای خاص، همه افراد مجبور به پرداخت حق بیمه هستند. بیمه اجباری برای افراد حفاظت و پوشش مالی در مقابل ریسک‌های مختلف، مانند بیماری، حوادث و بیکاری، ارائه می‌دهد. برخی از مزایای بیمه اجباری عبارت‌اند از:
- حفاظت اجتماعی: بیمه اجباری به افراد کمک می‌کند تا در مواقعی که به پوشش مالی نیاز دارند، هزینه‌های درمانی را پرداخت کنند و ازآنجایی‌که همه افراد مجبور به پرداخت حق بیمه هستند، حمایت اجتماعی برای همه فراهم می‌شود
- پوشش همه‌جانبه: بیمه اجباری شامل پوشش همه‌جانبه برای ریسک‌های مختلف، ازجمله بیماری، حوادث و بیکاری، است
- ثبات مالی: بیمه اجباری به افراد کمک می‌کند که در مواقعی که به پوشش مالی نیاز دارند، هزینه‌های درمانی را پرداخت کنند و ازآنجایی‌که همه افراد مجبور به پرداخت حق بیمه هستند، این باعث ثبات مالی سیستم بهداشتی و درمانی می‌شود
- کاهش هزینه‌های درمانی: با تأمین بیمه اجباری، افراد می‌توانند در مواقع نیاز به درمان، هزینه‌های درمانی خود را کاهش دهند
- سرمایه‌گذاری در سلامتی: بیمه اجباری به دولت و بیمارستان‌ها کمک می‌کند تا منابع مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در سلامتی مردم داشته باشند
- پرداخت هزینه‌های درمان بیماری‌ها، حوادث و بارداری
- پرداخت مستمری دوران بازنشستگی
- پرداخت مستمری در صورت ازکارافتادگی بیمه‌شده
- پرداخت مستمری بازماندگان بیمه‌شده
- پرداخت مقرری در مورد بیمه بیکاری
- کمک‌هزینه ازدواج
معایب بیمه اجباری
• پرداخت حق بیمه کارگر و کارفرما با که هرکدام درصدی دارند که در مطالب بالا اعلام کردیم
• محدودیت در انتخاب دستمزد مبنا برای پرداخت حق بیمه
• انجام بازرسی توسط سازمان تامین اجتماعی برای بررسی فعال بودن کارگر یا کارمند
• عدم امکان انصراف از بیمه اجباری
مزایای بیمه اختیاری
بیمه اختیاری، با توجه به نوع پوشش و شرایطی که فرد موردنیاز خود را مشخص می‌کند، برای افراد حفاظت و پوشش مالی در مقابل ریسک‌های خاص، ارائه می‌دهد. برخی از مزایای بیمه اختیاری عبارت‌اند از:
- انعطاف‌پذیری: با بیمه اختیاری، افراد می‌توانند پوشش مالی موردنیاز خود را بر اساس نیازهای فردی خود انتخاب کنند و به این ترتیب، از یک پوشش مالی دقیق و مناسب برای خود برخوردار شوند.
- برخورداری از پوشش‌های درمانی مانند هزینه‌های بیماری، حوادث و بارداری برای خود فرد و افراد تحت تکفل
- استفاده از کمک‌هزینه کارافتادگی در صورت اتفاق حادثه
- امکان بازنشستگی برحسب سابقه پرداخت حق‌بیمه
- برخورداری از پوشش‌های فوت و خدمات کفن‌ودفن
- دریافت مستمری افراد فوت‌شده برای خانواده آن‌ها
- ارائه وسایل کمک پزشکی
- انتخاب دستمزد مبنا بین حداقل و حداکثر دستمزد هرسال
- عدم نیاز به بازرسی توسط سازمان تامین اجتماعی
- امکان انصراف از بیمه اختیاری
معایب بیمه اختیاری
بیمه اختیاری، با ارائه پوشش مالی برای ریسک‌های خاص، مزایای خود را دارد، اما به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی، برخی معایب نیز دارد. برخی از معایب بیمه اختیاری عبارت‌اند از:
- هزینه‌های بالا: بیمه اختیاری، ممکن است هزینه‌های بالایی داشته باشد، بخصوص برای پوشش ریسک‌های خاصی مانند بیماری‌های خاص یا حوادث
- محدودیت در تحمل هزینه: برخی افراد ممکن است نتوانند هزینه‌های بیمه اختیاری را تحمل کنند و به دلیل این محدودیت، از پوشش مالی لازم برای ریسک‌های خود محروم شوند
- پوشش ناکافی: گاهی اوقات، پوشش بیمه اختیاری ممکن است ناکافی باشد و در مواقعی که نیاز به پوشش مالی بیشتری دارید، باید هزینه بیشتری برای پوشش موردنیاز خود، پرداخت کنید
- عدم پوشش برای شرایط قبلی: برخی از بیمه‌های اختیاری ممکن است شرایط خاصی را برای پوشش قرار دهند، به‌عنوان مثال، شرایطی که مرتبط با بیماری‌های قبلی یا شرایط پزشکی خاصی هستند، که ممکن است باعث عدم پوشش برای شرایط قبلی شما شوند
- پرداخت درصد حق بیمه توسط خود شخص بیمه شونده
- عدم دریافت کمک‌هزینه ازدواج
- عدم ارائه خدمات غرامت ایام بارداری
- عدم تعلق بیمه بیکاری
سخن پایانی:
در کل، بیمه اجتماعی به‌عنوان یک بیمه اجباری برای همه شهروندان الزامی است و پوشش محدودی را برای هزینه‌های درمانی ارائه می‌دهد. بیمه خصوصی یا بیمه اختیاری، انتخابی است که فرد می‌تواند برای خودش و خانواده خود بگیرد.
