مراحل خرید در بورس کالا چگونه است؟
فهرست مطالب:
مراحل خرید در بورس کالا چگونه است؟
خرید و فروش در بورس کالا به این معناست که خریدار و فروشنده کالاهای مختلف مانند کشاورزی، صنعتی، پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، طلا و سیمان را با قیمت و شرایط مشخصی تبادل می‌کنند. برای این کار باید ابتدا کد معاملاتی بورس کالا را از یک کارگزاری(مانند کارگزاری های آگاه، مفید و …) دریافت کنید. سپس فرم سفارش خرید یا فروش را تکمیل و به کارگزاری تحویل دهید. در این فرم باید قیمت، حجم، نوع و نام تولیدکننده کالا را مشخص کنید. همچنین باید ۱۰٪ از ارزش معامله را به‌عنوان تضمین به حساب کارگزار واریز کنید. پس از آن، در ساعات معاملاتی، که کالاها در تابلو تالار عرضه شده و شما می‌توانید با قیمت پایه یا قیمت محدود یا قیمت مقطوع خرید یا فروش کنید.
بازار بورس کالا شامل چهار زیربازار است که عبارتند از:
• بازار فیزیکی (Physical Market): بازاری است که در آن محصولات کشاورزی، فرآورده‌های نفتی، محصولات صنعتی و معدنی به‌صورت فیزیکی عرضه و خریداری می‌شوند. این بازار به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمده کمک می‌کند تا قیمت و تحویل کالاها را تضمین کنند.
• بازار فرعی (Subsidiary Market): بازاری است که شباهت زیادی به بازار فیزیکی دارد اما برای کالاهای پایین‌تر در زنجیره تولید و توزیع اختصاص دارد. این بازار به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا با قوانین ساده‌تر در خصوص پذیرش کالا، وارد بازار بورس شوند.
• بازار مشتقات (Derivative Market): بازاری است که در آن خرید و فروش قراردادهای مشتق یا نشان داده شده از دارایی پایه صورت می‌گیرد. قراردادهای مشتق نوعی توافق است که ارزش آن بستگی به نوسانات قیمت دارایی پایه دارد. این بازار به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا روی حرکات قیمت دارایی پایه حاشیه بگذارند یا ریسک خود را کاهش دهند.
• بازار مالی (Financial Market): بازاری است که در آن خرید و فروش سلف، سپرده، سود قسط، سود جوابگو، سود معلق، سود سپاس و سودآوران صورت می‌گیرد. این بازار به تأمین نقدینگی و جذب سپرده‌گذاران در بخش بانکداری بورس کالا کمک می‌کند.
نحوه خرید و فروش در بازار مالی
بازار مالی بورس کالا بازاری است که در آن خرید و فروش کالاهای خام و فرآوری نشده صورت می‌گیرد. این بازار با هدف ایجاد شفافیت، تعادل و امنیت در قیمت و عرضه کالاها به وجود آمده است.
خرید و فروش در بازار مالی به این معناست که خریدار و فروشنده اوراق مالی مانند اوراق سلف، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی را با قیمت و شرایط مشخصی تبادل می‌کنند. برای این کار نیز باید ابتدا کد معاملاتی بورس کالا را از یک کارگزار دریافت کنید. سپس فرم سفارش خرید یا فروش را تکمیل و به کارگزار تحویل دهید. در این فرم باید قیمت، حجم، نوع و نام نماد اوراق مالی را مشخص کنید. همچنین باید ۱۰٪ از ارزش معامله را به‌عنوان تضمین به حساب کارگزار واریز کنید. پس از آن، در ساعات معاملاتی، اوراق مالی در تابلو تالار عرضه می‌شوند و شما می‌توانید با قیمت پایه یا قیمت محدود یا قیمت مقطوع خرید یا فروش کنید
مراحل خرید در بازار مالی بورس کالا به این صورت است:
1.ابتدا باید یک کارگزار بورس را انتخاب کرده و از طریق آن کد معاملاتی بورس کالا را دریافت کنید.
2.سپس باید فرم ثبت سفارش خود را نزد کارگزار تکمیل کرده و قیمت پیشنهادی و میزان خرید را مشخص کنید. این فرم برای خرید یا فروش اوراق بهادار مبتنی بر کالا استفاده می‌شود. اوراق بهادار مبتنی بر کالا عبارتند از اوراق قرضه، اوراق تضمین‌شده، اوراق سلف، اوراق آتی و اوراق اختیار معامله که در بازار بورس کالا عرضه و معامله می‌شوند. برای تهیه فرم سفارش اوراق بهادار مبتنی بر کالا، شما باید به وب‌سایت شرکت بورس کالای ایران ime.co.ir مراجعه کنید. در این وب‌سایت، می‌توانید فرم‌های بازار مشتقه را در قسمت فرم‌های بازار دانلود کنید.
3.بعد از آن باید حداقل سپرده موردنیاز معامله را به حساب کارگزار واریز کنید. این مبلغ به‌عنوان تضمین برای انجام معامله دریافت می‌شود.
4.در زمان حراج، کارگزار به نیابت از شما دستور خرید را صادر می‌کند و با توجه به قیمت پایه و تقاضای بازار، معامله را انجام می‌دهد.
5.پس از انجام معامله، باید باقیمانده وجه معامله پس از کسر سپرده اولیه را به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای واریز کنید.
6.سپس تسویه اسنادی و تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای صورت می‌گیرد و اسناد و وجوه معاملات به حساب شما منتقل می‌شود.
اما باید در نظر داشته باشید که برخی کالاها نیاز به مجوز یا پروانه از مراجع مربوطه دارند. به‌عنوان مثال، برای خرید کالاهای تولیدی پتروشیمی‌ها، باید در سامانه بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت‌نام کنید و سهمیه خود را دریافت کنید. همچنین برخی کالاها محدودیت حجم یا قطعات خرید دارند.
بازار مالی بورس کالا شامل سه زیرمجموعه است که عبارتند از:
صندوق‌های کالایی:
صندوق‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران می‌توانند در آن‌ها سهم خریداری کرده و به‌صورت غیرمستقیم در بازار کالا سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها به‌صورت حق تقدم خرید، گواهی سپرده کالایی، قرارداد سلف یا قرارداد آتی در بازار کالا معامله می‌کنند
اوراق سلف:
اوراق سلف در بازار مالی بورس کالا نوعی اوراق بهادار هستند که بر اساس قرارداد سلف منتشر می‌شوند. قرارداد سلف یک نوع قرارداد پیش‌فروش است که در آن خریدار مبلغ خرید کالای مشخصی را در زمان عقد قرارداد به فروشنده پرداخت می‌کند و فروشنده متعهد می‌شود که کالا را در تاریخ تعیین‌شده در آینده به خریدار تحویل دهد. اوراق سلف را می‌توان به دو دسته سلف استاندارد و سلف موازی استاندارد تقسیم کرد.
برخی از کالاهایی که با قرارداد سلف در بازار بورس کالای ایران عرضه می‌شوند عبارتند از: گندم، برنج، سکه، خودرو، پتروشیمی، آلومینای فلوئورید، گچ، زغال‌سنگ، گوگرد، سولفات آمونیوم، نفت خام و….
گواهی سپرده کالایی:
گواهینامه‌ای هستند که نشان‌دهنده حق دسترسی به چکیده‌ای از کالای ذخیره‌شده در انبار است. این گواهینامه‌ها به‌صورت الکترونیک عرضه و معامله می‌شوند و به خریداران اجازه می‌دهند تا بدون نگرانی از تغییرات قیمت، در بازار کالا سرمایه‌گذاری کنند.
نحوه خرید و فروش کالا در بازار فیزیکی
بازار فیزیکی بورس کالا یکی از بازارهای مهم و کاربردی بورس کالای ایران است که در آن خرید و فروش کالاها و محصولات بر اساس قراردادهای مشخص و استاندارد انجام می‌شود. خرید و فروش کالا در بازار فیزیکی به این صورت است که خریدار و فروشنده کالا را در محل تحویل یا انبار مشخص‌شده تحویل و دریافت کنند.
برای این معاملات نیز باید ابتدا کد معاملاتی بورس کالا را از یک کارگزار دریافت کنید. سپس فرم سفارش خرید یا فروش را تکمیل و به کارگزار تحویل دهید. در این فرم باید قیمت، حجم، نوع و نام تولیدکننده کالا را مشخص کنید. همچنین باید ۱۰٪ از ارزش معامله را به‌عنوان تضمین به حساب کارگزار واریز کنید.
در این فرم شما باید مشخصات خود و کالای موردنظر را وارد کنید و قیمت پیشنهادی خود را نیز مشخص کنید. شما می‌توانید از روش‌های مختلفی برای تعیین قیمت استفاده کنید، مانند قیمت باز، قیمت محدود یا قیمت مقطوع.
برای تهیه فرم سفارش کالا، شما باید به وب‌سایت یکی از شرکت‌های کارگزاری معتبر در بازار بورس کالا مراجعه کنید. در این وب‌سایت‌ها، شما می‌توانید فرم سفارش کالا را دانلود یا آنلاین تکمیل و ارسال کنید. وب‌سایت‌های شرکت‌های کارگزاری در بازار بورس کالا عبارتند از: kala.irfarabi.com و isignal.ir و solh.ir.
پس از آن، در ساعات معاملاتی، کالاهای مختلف در تابلو تالار عرضه می‌شوند و شما می‌توانید با قیمت پایه یا قیمت محدود یا قیمت مقطوع خرید یا فروش کنید.
مراحل خرید در بازار فیزیکی بورس کالا مانند مراحل خرید در بازار مالی است، با این تفاوت که در این بازار، کالاهایی عرضه می‌شوند که امکان تحویل فیزیکی دارند. بعضی کالاها مانند پتروشیمی‌ها، سود، سولفور، فولاد، آلومینای فلوئورید، گچ، زغال‌سنگ، گوگرد، سولفات آمونیوم، نفت خام و… نظیر به نظیر عرضه نمی‌شوند و باید قبل از خرید کالایی که در رینگ صادراتی عرضه می‌شوند، در سامانه بهین یاب ثبت‌نام کرده و سپس با کارگزار خود همکاری کنید.
نحوه خرید و فروش کالا در بازار مشتقات
بازار مشتقات یکی از بازارهای مالی بورس کالای ایران است که در آن معاملات بر اساس اوراق مشتقه انجام می‌شود. اوراق مشتقه یک نوع اوراق بهادار هستند که قیمت آن‌ها بر اساس یک کالای پایه یا دارایی پایه تعیین می‌شود. برای مثال، در بازار مشتقات بورس کالای ایران، اوراق مشتقه بر پایه نفت خام، نفت سبک، گندم، پسته، زغال‌سنگ و… عرضه می‌شوند.
برای خرید در بازار مشتقات بورس کالا، شما باید به یکی از بازارهای آتی یا بازارهای اختیار معامله مراجعه کنید. بازار آتی نیز یک بازار است که در آن خریدار و فروشنده یک قرارداد را برای خرید یا فروش یک کالای پایه در یک تاریخی در آینده و با یک قیمت توافق شده منعقد می‌کنند. بازار اختیار معامله یک بازار است که در آن خریدار و فروشنده یک قرارداد را برای خرید یا فروش یک کالای پایه در یک تاریخ آینده و با یک قیمت تمرین منعقد می‌کنند.
این دو بازار فقط در این مورد با هم متفاوت هستند که در بازار آتی، دو طرف قرارداد الزام به اجرای قرارداد را دارند، اما در بازار اختیار معامله، فقط خریدار حق دارد که قرارداد را اجرا کرده یا انصراف دهد.
اما برای خرید در هر دو بازار، شما باید به‌صورت زیر عمل کنید:
• ابتدا، باید یک حساب کاربری در یک شرکت کارگزاری داشته باشید. شرکت کارگزاری مسئول انجام معاملات شما در بازار بورس کالای ایران است.
• سپس شما باید مبلغ موردنظر را به حساب کارگزاری خود واریز کنید. این مبلغ بستگی به قیمت و تعداد اوراق مشتقه‌ای دارد که قصد خرید آن‌ها را دارید. شما می‌توانید با استفاده از پنل کاربری خود در وب‌سایت یا نرم‌افزار شرکت کارگزاری، قیمت و تعداد اوراق مشتقه را مشاهده و محاسبه کنید.
• بعد از این مرحله، دستور خرید را به شرکت کارگزاری خود ارسال کنید. دستور خرید شامل نام و نوع اوراق مشتقه، تعداد آن‌ها و حد قیمت است. حد قیمت به معنای بالاترین قیمتی است که شما تمایل دارید برای هر واحد از اوراق مشتقه پرداخت کنید. شما می‌توانید با استفاده از پنل کاربری یا نرم‌افزار شرکت کارگزاری، دستور خرید خود را ثبت و ارسال کنید.
• سپس شما باید منتظر پذیرش دستور خرید توسط بازار بورس کالای ایران باشید. پذیرش دستور خرید به معنای تطابق قیمت و تعداد اوراق مشتقه در بازار با حد قیمت و تعداد درخواست شده توسط شما می‌باشد. پذیرش دستور خرید ممکن است همان روز یا در روز‌های بعد صورت بگیرد. شما می‌توانید با استفاده از پنل کاربری یا نرم‌افزار شرکت کارگزاری، وضعیت دستور خرید خود را پیگیری کنید.
• در نهایت شما باید اوراق مشتقه را در حساب نگهداری خود دریافت کنید. حساب نگهداری یک حساب مجازی است که شرکت کارگزاری برای شما ایجاد می‌کند و اوراق بهادار خریداری‌شده توسط شما را در آن ذخیره می‌کند. همچنین می‌توانید با استفاده از پنل کاربری یا نرم‌افزار شرکت کارگزاری، موجودی حساب نگهداری خود را مشاهده کنید.
نحوه خرید و فروش کالا در بازار فرعی
بازار فرعی یکی از بازارهای مالی بورس کالای ایران است که در آن معاملات بر اساس سلف موازی استاندارد انجام می‌شود. برای مثال، در بازار فرعی بورس کالای ایران، سلف موازی استاندارد بر پایه نفت خام، نفت سبک، گندم، پسته، زغال‌سنگ و… عرضه می‌شوند.
مراحل خرید و فروش در این بازار شبیه بازار مشتقات است با این تفاوت که بازار فرعی بر اساس سلف موازی استاندارد است ولی بازار مشتقات بر اساس اوراق مشتقه است.
این مراحل را به‌صورت خلاصه بیان می‌کنیم:
1.ایجاد یک حساب کاربری در یک شرکت کارگزاری
2.واریز مبلغ موردنظر به حساب کارگزاری که بستگی به قیمت و تعداد سلف موازی استانداردی دارد که قصد خرید آن‌ها را دارید.
3.ارسال دستور خرید به شرکت کارگزاری که شامل نام و نوع سلف موازی استاندارد، تعداد آن‌ها و حد قیمت است.
4.منتظر پذیرش دستور خرید توسط بازار بورس کالای ایران باشید.. پذیرش دستور خرید ممکن است همان روز یا در روز‌های بعد صورت بگیرد.
5.سلف موازی استاندارد را در حساب نگهداری خود دریافت کنید.
بیشتر بخوانید:
• مقایسه بورس ایران و جهان
• فرابورس چیست
