هزینه صدور دفترچه بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟

هزینه صدور دفترچه بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟، از سال ۱۴۰۰، سازمان تأمین اجتماعی به تدریج از صدور و تمدید دفترچه‌های کاغذی دست برداشت و به جای آن از نسخه‌نویسی الکترونیک و استفاده از کد ملی به عنوان جایگزین دفترچه استفاده می‌کند. هدف این سیاست، کاهش هزینه‌ها، حذف کاغذبازی اداری و فراهم آوردن دسترسی سریع‌تر به خدمات بیمه‌ای برای بیمه‌شدگان است. به همین دلیل، برای افراد جدید تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی، دفترچه فیزیکی صادر نمی‌شود و تمامی خدمات از طریق سیستم‌های الکترونیکی و ارائه کد ملی انجام می‌گیرد. در نتیجه، هزینه صدور دفترچه برای بیمه‌شدگان جدید صفر محسوب می‌شود.

اما در گذشته، هزینه صدور دفترچه اولیه رایگان بوده و در صورت گم شدن یا خرابی دفترچه المثنی، هزینه‌ای بین ۱۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ تومان دریافت می‌شد. همچنین برای افراد تحت تکفل، هزینه جداگانه‌ای برای اضافه شدن به دفترچه اصلی اعمال نمی‌شد؛ ولی شرایط احراز تحت تکفل بودن باید رعایت می‌شد. در این مقاله به بررسی روند تغییرات در صدور دفترچه بیمه تأمین اجتماعی، مزایا و معایب آن و هزینه‌های مربوط به صدور و تمدید دفترچه پرداخته شده است.

هزینه صدور دفترچه بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟

از سال 1400 سازمان تأمین اجتماعی به‌تدریج صدور و تمدید دفترچه‌های کاغذی را متوقف کرده و به سمت نسخه‌نویسی الکترونیک و استفاده از کد ملی به‌عنوان جایگزین دفترچه حرکت کرده است. این سیاست با هدف کاهش هزینه‌ها، سهولت دسترسی به خدمات، و حذف کاغذبازی اداری اجرا شد. تا سال 1404، به احتمال زیاد این روند کامل شده و دیگر دفترچه فیزیکی برای بیمه‌شدگان جدید صادر نمی‌شود. در حال حاضر:

• بیمه‌شدگان می‌توانند با ارائه کد ملی در مراکز درمانی طرف قرارداد تأمین اجتماعی از خدمات استفاده کنند.
• برای تمدید اعتبار بیمه یا بررسی سوابق، نیازی به مراجعه حضوری و مهر زدن دفترچه نیست؛ این کار از طریق سامانه‌های آنلاین انجام می‌شود.
• دفترچه‌های قدیمی که هنوز در دست برخی افراد است، تا پایان اعتبارشان قابل استفاده هستند، اما پس از آن تمدید نمی‌شوند.

بنابراین، اگر تازه تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفته‌اید، به شما دفترچه کاغذی داده نمی‌شود و خدمات از طریق کد ملی ارائه خواهد شد.

---

هزینه صدور دفترچه بیمه تأمین اجتماعی

از آنجا که صدور دفترچه‌های کاغذی متوقف شده، هزینه‌ای برای صدور دفترچه جدید وجود ندارد. اما در گذشته (قبل از توقف صدور دفترچه‌ها):

• هزینه صدور دفترچه اولیه برای بیمه‌شده اصلی معمولاً رایگان بود و همراه با ثبت‌نام در بیمه تأمین اجتماعی انجام می‌شد.
• برای المثنی (در صورت گم شدن یا خرابی دفترچه)، هزینه‌ای بین 10,000 تا 50,000 تومان (بسته به سال و تعرفه) دریافت می‌شد.
• برای افراد تحت تکفل (مثل همسر یا فرزندان)، هزینه‌ای جداگانه برای اضافه کردن به دفترچه اصلی دریافت نمی‌شد، اما باید شرایط تحت تکفل بودن (مثل عدم اشتغال همسر یا سن زیر 19 سال فرزندان) احراز می‌شد.

اکنون که دفترچه‌ها حذف شده‌اند، هزینه‌ای برای صدور یا تمدید دفترچه وجود ندارد. خدمات درمانی و احراز هویت بیمه‌ای از طریق سیستم الکترونیک و بدون هزینه اضافی انجام می‌شود.

---

نحوه استفاده از خدمات بدون دفترچه

برای بهره‌مندی از خدمات درمانی بدون دفترچه:

1. ارائه کد ملی: در مراکز درمانی طرف قرارداد، کد ملی شما جایگزین دفترچه است.
2. استعلام آنلاین: پزشکان و داروخانه‌ها از طریق سامانه نسخه‌نویسی الکترونیک (EP) وضعیت بیمه شما را بررسی می‌کنند.
3. سامانه غیرحضوری: برای مشاهده سوابق بیمه یا تمدید اعتبار، به سایت es.tamin.ir مراجعه کنید و با کد ملی وارد شوید.

اگر بیمه‌شده اصلی باشید، افراد تحت تکفل شما (همسر، فرزندان، والدین در صورت شرایط خاص) نیز با کد ملی خودشان از خدمات استفاده می‌کنند.

---

مزایا و فرانشیز بیمه درمانی

طبق قوانین بیمه درمانی تأمین اجتماعی:

• مراکز دولتی طرف قرارداد: خدمات درمانی (مثل ویزیت، دارو، بستری) معمولاً رایگان است و فرانشیز صفر یا بسیار کم (حداکثر 10%) دارد.
• مراکز خصوصی: بخشی از هزینه‌ها (معمولاً 70-90% تعرفه دولتی) توسط بیمه پوشش داده می‌شود و مابقی به‌عنوان فرانشیز بر عهده بیمار است.
• شرایط تحت تکفل: بیمه‌شده اصلی می‌تواند افراد خانواده را تحت پوشش قرار دهد، مشروط بر اینکه همسر شاغل نباشد و فرزندان بالای 19 سال دانشجو یا مجرد باشند (برای پسران تا 22 سال و دختران بدون محدودیت سنی در صورت تجرد).

مزایای استفاده از سیستم الکترونیکی به جای دفترچه کاغذی

با گذشت زمان و توسعه فناوری اطلاعات، سازمان تأمین اجتماعی به سمت دیجیتال شدن خدمات خود حرکت کرده و به تدریج صدور دفترچه‌های کاغذی را متوقف نموده است. استفاده از سیستم الکترونیکی و کد ملی به عنوان جایگزین دفترچه‌های فیزیکی، مزایای فراوانی برای بیمه‌شدگان به همراه داشته است. در این بخش به بررسی مزایای این تغییر و فواید استفاده از خدمات الکترونیکی پرداخت می‌شود.

۱. کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در منابع

• حذف هزینه‌های چاپ و ارسال:
  صدور دفترچه‌های کاغذی نیازمند هزینه‌های چاپ، توزیع و نگهداری بود که با حذف این فرایند، هزینه‌های مربوط به کاغذبازی به طور چشمگیری کاهش یافته است.

• کاهش هزینه‌های اداری:
  با استفاده از سامانه‌های آنلاین، زمان و هزینه‌های صرف شده برای مراجعه حضوری به شعب تأمین اجتماعی به حداقل رسیده و کارکنان سازمان می‌توانند با صرف زمان کمتر، به پردازش اطلاعات بپردازند.

۲. سهولت و سرعت دسترسی به خدمات

• دسترسی سریع و آسان:
  بیمه‌شدگان تنها با داشتن کد ملی خود، می‌توانند به صورت آنلاین از خدمات مورد نیاز استفاده کنند. این امر به ویژه در مواقع اضطراری و نیاز به استعلام سریع سوابق بیمه‌ای بسیار حائز اهمیت است.

• تمدید اعتبار و استعلام سوابق:
  دیگر نیازی به مراجعه حضوری برای تمدید دفترچه یا مهر زدن آن نیست. افراد می‌توانند از طریق سامانه‌های آنلاین وضعیت بیمه‌ای خود را استعلام و در صورت نیاز اعتبار بیمه را تمدید کنند.

۳. شفافیت و به‌روزرسانی اطلاعات

• اطلاعات همواره به‌روز:
  در سامانه‌های الکترونیکی، تمامی اطلاعات مربوط به پرداخت‌ها، سوابق بیمه‌ای و وضعیت خدمات به طور خودکار به‌روزرسانی می‌شود. این موضوع باعث افزایش شفافیت و اطمینان بیمه‌شدگان نسبت به داده‌های ثبت شده می‌شود.

• ردیابی آسان تراکنش‌ها:
  پس از انجام هر تراکنش، بیمه‌شده می‌تواند رسید دیجیتال دریافت کند و به راحتی تراکنش‌های گذشته خود را مشاهده و پیگیری کند.

۴. کاهش کاغذبازی و حمایت از محیط زیست

• حفظ منابع طبیعی:
  حذف دفترچه‌های کاغذی منجر به کاهش مصرف کاغذ و منابع مرتبط می‌شود. این اقدام نه تنها از نظر اقتصادی به صرفه است، بلکه از منظر محیط زیستی نیز تاثیر مثبت دارد.

• بهبود مدیریت منابع:
  استفاده از سیستم‌های دیجیتال باعث می‌شود که نیروی انسانی و منابع مورد نیاز برای فرآیندهای کاغذبازی به سمت فعالیت‌های مولدتر هدایت شوند.

۵. سهولت در ارائه خدمات از راه دور

• دسترسی از هر نقطه:
  با اینترنت و سامانه‌های آنلاین، بیمه‌شدگان می‌توانند بدون محدودیت جغرافیایی به خدمات تأمین اجتماعی دسترسی پیدا کنند. این امر به ویژه برای افرادی که در شهرهای کوچک یا مناطق روستایی ساکن هستند بسیار مفید است.

• پشتیبانی آنلاین:
  در صورت بروز مشکل یا نیاز به راهنمایی، بیمه‌شدگان می‌توانند از طریق خدمات پشتیبانی آنلاین و تماس تلفنی، به سرعت پاسخ خود را دریافت کنند.

چالش‌ها و راهکارهای اجرای سیستم الکترونیکی جایگزین دفترچه‌های فیزیکی

با وجود مزایای فراوان استفاده از سیستم‌های الکترونیکی در ارائه خدمات بیمه تأمین اجتماعی، اجرای این سیستم‌ها نیز با چالش‌هایی همراه بوده است. در این بخش به بررسی چالش‌های موجود و راهکارهای پیشنهادی جهت بهبود عملکرد سامانه‌های آنلاین و افزایش رضایت بیمه‌شدگان پرداخته می‌شود.

مشکلات فنی و زیرساختی

• عدم دسترسی یکپارچه به اینترنت:
  برخی از بیمه‌شدگان، به ویژه در مناطق دورافتاده یا روستایی، ممکن است از دسترسی پایدار به اینترنت برخوردار نباشند. این امر باعث می‌شود که استفاده از اپلیکیشن‌های آنلاین برای پرداخت و استعلام خدمات دچار مشکل شود.

• اشکالات نرم‌افزاری:
  سامانه‌های الکترونیکی ممکن است در برخی مواقع دچار اشکال فنی یا نقص‌های نرم‌افزاری شوند که در نتیجه کاربران با خطاها و اختلالات مواجه می‌شوند.

• راهکارهای پیشنهادی:

  • توسعه و بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در سراسر کشور

  • ارائه پشتیبانی فنی ۲۴ ساعته و رفع سریع مشکلات نرم‌افزاری

  • ارائه نسخه‌های کم حجم و بهینه‌شده اپلیکیشن برای دستگاه‌های قدیمی‌تر

مسائل مربوط به آگاهی و سواد دیجیتال

• کمبود آگاهی کاربران:
  برخی بیمه‌شدگان به دلیل نداشتن آگاهی کافی از نحوه استفاده از سامانه‌های آنلاین، با مشکلات و سردرگمی مواجه می‌شوند.

• سواد دیجیتال پایین:
  برخی از افراد به دلیل عدم آشنایی با فناوری‌های نوین یا عدم استفاده از دستگاه‌های هوشمند، قادر به استفاده مؤثر از این سامانه‌ها نیستند.

• راهکارهای پیشنهادی:

  • برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در سطح محلی برای ارتقای سواد دیجیتال

  • تهیه راهنماهای تصویری و ویدئویی جهت آموزش نحوه استفاده از سامانه‌های آنلاین تأمین اجتماعی

  • ارائه خدمات مشاوره تلفنی و آنلاین به بیمه‌شدگان جهت رفع ابهامات

مسائل امنیتی و حریم خصوصی

• نگرانی‌های امنیتی:
  انتقال اطلاعات حساس مانند شماره کارت بانکی، کد ملی و سایر داده‌های شخصی از طریق سامانه‌های آنلاین ممکن است نگرانی‌های امنیتی ایجاد کند.

• حفاظت از حریم خصوصی:
  بیمه‌شدگان ممکن است نگران افشای اطلاعات شخصی خود باشند و از استفاده از سامانه‌های دیجیتال خودداری کنند.

• راهکارهای پیشنهادی:

  • استفاده از فناوری‌های رمزنگاری پیشرفته برای محافظت از اطلاعات کاربران

  • ایجاد سیاست‌های شفاف در خصوص حفظ حریم خصوصی و انتشار آن به بیمه‌شدگان

  • برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه امنیت اطلاعات برای کاربران

مشکلات ارتباطی و پاسخگویی به مشتری

• عدم پاسخگویی سریع:
  برخی بیمه‌شدگان ممکن است با تأخیر در پاسخگویی از سوی پشتیبانی سامانه‌های آنلاین مواجه شوند که این موضوع باعث نارضایتی آن‌ها می‌شود.

• ارتباط ناکافی:
  نبود کانال‌های ارتباطی مناسب برای دریافت راهنمایی و رفع مشکل می‌تواند مشکلات کاربران را تشدید کند.

• راهکارهای پیشنهادی:

  • ایجاد کانال‌های ارتباطی مستقیم مانند چت آنلاین، شماره تماس ۲۴ ساعته و ایمیل پشتیبانی

  • ارائه پاسخ‌های سریع و کارآمد به سوالات و مشکلات کاربران

  • جمع‌آوری نظرات و بازخوردهای کاربران جهت بهبود مستمر خدمات ارائه شده

هماهنگی با بخش‌های مختلف سازمانی

• عدم یکپارچگی اطلاعات:
  گاهی اوقات اطلاعات بیمه‌شدگان بین سیستم‌های مختلف سازمان تأمین اجتماعی هماهنگ نیست که این موضوع موجب بروز خطا در استعلام و ثبت سوابق می‌شود.

• اختلال در روند اداری:
  عدم هماهنگی میان شعب و بخش‌های مختلف سازمان می‌تواند روند اجرای سیستم الکترونیکی را مختل کرده و باعث تأخیر در ارائه خدمات شود.

• راهکارهای پیشنهادی:

  • یکپارچه‌سازی سامانه‌های اطلاعاتی و بهبود تبادل داده میان بخش‌های مختلف

  • برگزاری جلسات هماهنگی دوره‌ای میان مدیران و مسئولان فنی سازمان

  • تدوین آیین‌نامه‌های دقیق جهت اجرای منسجم و یکپارچه سیستم‌های دیجیتال

پرسش‌های متداول

• پرسش ۱: آیا برای بیمه‌شدگان جدید، دفترچه بیمه تأمین اجتماعی صادر می‌شود؟

خیر، از سال ۱۴۰۰ سازمان تأمین اجتماعی به سمت نسخه‌نویسی الکترونیک حرکت کرده و برای بیمه‌شدگان جدید دفترچه فیزیکی صادر نمی‌شود؛ خدمات از طریق کد ملی ارائه می‌شود.

---

• پرسش ۲: هزینه صدور دفترچه بیمه تأمین اجتماعی چقدر است؟

از آنجا که صدور دفترچه‌های کاغذی متوقف شده، هزینه‌ای برای صدور دفترچه جدید وجود ندارد و خدمات به صورت الکترونیکی بدون هزینه اضافی ارائه می‌شود.

---

• پرسش ۳: در صورت گم شدن یا خرابی دفترچه قدیمی، چه هزینه‌ای باید پرداخت شود؟

برای المثنی یا صدور دفترچه جایگزین در موارد گم شدن یا خرابی، هزینه‌ای بین ۱۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ تومان بسته به تعرفه سال مربوطه دریافت می‌شد.

---

• پرسش ۴: آیا برای تمدید اعتبار دفترچه‌های قدیمی هزینه‌ای دریافت می‌شود؟

دفترچه‌های قدیمی که هنوز در اختیار بیمه‌شدگان است، تا پایان اعتبارشان قابل استفاده هستند و پس از انقضا تمدید نمی‌شوند؛ بنابراین هزینه تمدید به‌صورت جداگانه اعمال نمی‌شود.

---

• پرسش ۵: چگونه می‌توان از خدمات بیمه تأمین اجتماعی بدون دفترچه استفاده کرد؟

بیمه‌شدگان با ارائه کد ملی در مراکز درمانی طرف قرارداد تأمین اجتماعی می‌توانند از خدمات استفاده کنند. همچنین وضعیت بیمه و سوابق از طریق سامانه‌های آنلاین قابل استعلام است.

---

• پرسش ۶: آیا صدور دفترچه فیزیکی همچنان برای بیمه‌شدگان قدیمی ادامه دارد؟

بله، بیمه‌شدگانی که هنوز دارای دفترچه‌های قدیمی هستند می‌توانند تا پایان اعتبار دفترچه از آن استفاده کنند، ولی پس از انقضا، تمدید آن انجام نمی‌شود.

---

• پرسش ۷: چه مزایایی از حذف دفترچه‌های کاغذی حاصل شده است؟

حذف دفترچه‌های کاغذی باعث کاهش هزینه‌های چاپ و توزیع، کاهش بوروکراسی اداری، تسهیل دسترسی به خدمات و افزایش سرعت ارائه خدمات از طریق سامانه‌های آنلاین شده است.

---

• پرسش ۸: چگونه می‌توان سوابق بیمه‌ای خود را بدون دفترچه مشاهده کرد؟

با ورود به سامانه‌های آنلاین سازمان تأمین اجتماعی، مانند وب‌سایت es.tamin.ir، و استفاده از کد ملی، بیمه‌شدگان می‌توانند سوابق بیمه‌ای خود را به‌صورت دیجیتال استعلام کنند.

---

• پرسش ۹: آیا بیمه‌شدگان برای استفاده از خدمات درمانی نیازی به دفترچه دارند؟

خیر، برای استفاده از خدمات درمانی در مراکز طرف قرارداد، ارائه کد ملی کافی است و نیازی به دفترچه فیزیکی نمی‌باشد.

---

• پرسش ۱۰: چگونه می‌توان از به‌روزرسانی‌های سیستم الکترونیکی و تغییرات در مقررات مطلع شد؟

با مراجعه به وب‌سایت رسمی سازمان تأمین اجتماعی، دنبال کردن اطلاعیه‌های دوره‌ای، و همچنین مراجعه به شعب سازمان تأمین اجتماعی، بیمه‌شدگان می‌توانند از آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های سیستم مطلع شوند.